خونریزی‌های دوران بارداری، علامت‌های جدی‌ای هستند که از اختلالی در روند بارداری نشان دارد و کوچک‌ترین سهل‌انگاری می‌تواند به قیمت از بین رفتن جنین، ختم بارداری و حتی از دست رفتن جان مادر تمام شود.

البته این موضوع همیشه برای مادران باردار نگران کننده است و خود را سریع به یک مرکز درمانی می رسانند، اما بعضی خونریزی ها آن قدر سریع و کشنده اند که مجالی به مادر نمی دهند و متاسفانه آنچه نباید، رخ می دهد. 

آیا همه خونریزی های دوران بارداری خطرناک و هشداردهنده هستند؟

بیشتر خونریزی ها در این دوره خطرناک هستند. اوایل بارداری یعنی روز لانه گزینی ممکن است هر خانمی چند لکه خون ببیند که علامت بدی نیست و نشانه آن است که سلول تخم تشکیل شده در حال جایگزینی در دیواره رحم، چند عروق خونی را تخریب کرده است. این خونریزی بدون درد در ناحیه شکم و زیرشکم یا کمر است و خیلی زود تمام می شود. اما همین خونریزی نیز باید از سوی پزشک تائید شود زیرا خونریزی باید علت یابی شود؛ مثلا بعضی سقط ها همان اوایل بارداری اتفاق می افتند. خونریزی می تواند نشانی از بروز سقط در مادر باشد. به طور کلی ما خونریزی های دوران بارداری را به سه بخش سه ماهه اول، سه ماهه دوم و سه ماهه سوم تقسیم می کنیم.

خونریزی های سه ماهه اول چه منشایی دارند و چگونه تشخیص داده می شوند؟

در سه ماهه اول، سه مورد مد نظر ما قرار می گیرد، سقط های زودرس یا تهدید به سقط، حاملگی خارج رحم و خونریزی های ناشی از مول یا بچه خوره که بسیار هم خطرناک است. سقط ها اغلب در کمتر از هشت هفته بارداری رخ می دهند. شایع ترین آن تهدید به سقط است، بدان معنا که خانم باردار خونریزی دارد، ولی سقط قطعی نیست و جنین نیز در مکان مناسبی از حفره رحمی قرار گرفته است. تهدید به سقط در 15 درصد از زنان باردار دیده می شود که بیش از 90 درصد آنها جنین را سالم نگه می دارند و اتفاقی هم در آینده نمی افتد. خونریزی در تهدید به سقط چندان شدید نیست، درد هم اندک است و با درمان های هورمونی و استراحت بهبود می یابد. ولی اگر سقط بعد از ده هفته رخ دهد، خونریزی بیشتر است که این بیماران باید سریع به بیمارستان منتقل شوند زیرا احتمال آسیب به مادر بالاست.

تفاوت حاملگی خارج رحمی و مول چیست؟

حاملگی خارج از رحم علائم دیگری دارد و بسیار هم خطرناک است، زیرا جنین در ناحیه ای غیر از حفره رحم مانند لوله رحمی یا روی تخمدان یا داخل شکم لانه گزینی می کند. لوله رحمی، شایع ترین مکان در حاملگی های خارج رحمی است. علت خونریزی هم بزرگ شدن تدریجی جنین و کمبود فضای کافی در لوله است. جنین به لوله فشار آورده و باعث پاره شدن لوله می شود. پارگی لوله بسیار دردناک و معمولا پنهان است و متاسفانه یکی از مهم ترین عوامل مرگ و میر مادران در سه ماهه اول است. بنابراین در همه خانم هایی که با درد و لکه بینی به پزشک مراجعه می کنند، مهم است ابتدا حاملگی خارج رحمی رد شود.

یکی از عوامل خونریزی در سه ماهه اول بخصوص در کشور ما و آسیای جنوب شرقی، حاملگی مولار یا بچه خوره است که حدود 9 برابر بیشتر از کشور های اروپایی است. خطر آن هم به این دلیل است که تقسیمات محصولات حاملگی سریع است و مانند سرطان می تواند بسرعت به نواحی دور مانند ریه، کبد و مغز و… دست اندازی کند.

خوشبختانه بیبشتر مول ها همان بافت جفت تکثیریافته از کنترل خارج شده وخوش خیم هستند ولی به هیچ وجه نباید بیماران را بدون پیگیری رها کنیم. مول حتما تخلیه می شود ولی سطح هورمون بارداری هر هفته چک می شود تا در عرض سه چهار هفته بعد از تخلیه رحم به زیر 5 درصد برسد. همه بیماران باید به این موضوع واقف باشند و بدانند تخلیه مول پایان درمان نیست.

آیا با سونوگرافی می توان این سه مورد را کاملا شناسایی کرد؟