سندرم پیش از قاعدگی

سندرم پیش از قاعدگی یا «پی ام اس» شایعترین بیماری زنان است. علت این سندرم هنوز نامشخص است، اما اغلب پزشکان به هم خوردن تعادل هورمونی استروژن و پروژسترون را محتمل ترین علت این بیماری می‌دانند.

هورمون استروژن - که در تمام طول ماه تولید می‌شود - درست پیش از تخمک گذ‌اری افزایش می‌یابد. در این مرحله، تخمدانها‌ شروع به ساخت و ترشح پروژسترون می‌کنند. پی ام اس هم به شکل دقیق در دو هفته بعد از تخمک گذار‌ی تا پایان دوره عادت ماهانه اتفاق می‌افتد و خانمها‌یی که تخمک گذ‌اری ندارند به این بیماری دچار نمی‌شوند، مگر اینکه تحت درمان با هورمونها‌ی استروژن و پروژسترون مصنوعی باشند. این بیماری با افزایش سن تشدید می‌شود، اما در دختران جوان و نوجوان نیز بروز می کند. در ایران، آمار درستی از این بیماری در دست نیست.

گفته می‌شود که سندرم پیش از قاعدگی بیماری هزار چهره است؛ زیرا پزشکان بیش از 150 علامت را به این بیماری منسوب کرده‌اند. علایمش در زنان متفاوت است و همین مسئله تشخیص را دشوار می‌کند. بدتر اینکه الگوی این بیماری ممکن است بر حسب ماههای مختلف سال و سن بیمار نیز دستخو‌ش تغییر شود. دلشوره، ناپایداری خلقی، تحریک‌پذیری، تنش عصبی، سردرد، میل شدید به خوردن شیرینی، افزایش اشتها، تپش قلب، ضعف، سرگیجه و غش، افزایش وزن، ورم دست و پا، تورم و حساسیت پستانها‌، احساس ورم و نفخ شکم، افسردگی، ضعف حافظه، ‌بیخوابی، ... از علایم بسیار شایع این بیماری است.
جالب است بدانید که این بیماری ممکن است علایم ویژه‌ای از قبیل بدخلقی، سرکشی در برابر پدر و مادر و اولیای مدرسه، فرار از منزل، حضور نیافتن در مدرسه، افزایش شدید میل جنسی، ... را در دختران جوان به وجود بیاورد؛ اما از آنجا که بیشتر این علایم جز در موارد بسیار واضح بدرستی تشخیص داده نمی‌شود، هیچ بعید نیست که مشکل این دختران تا نزدیک سی سالگی نیز بدون تشخیص بماند.

در سندرم پیش از قاعدگی، به این توصیه ها توجه کنید:

1- صحیح و مرتب غذا بخورید؛ تغذیه مناسب همراه با کاهش چربیها و افزایش کربوهیدرات های مرکب (نظیر غلات و سبزیجات پهن برگ، مانند کاهو) در طول قاعدگی و حتی پس از تخمک گذاری (۱۴ روز قبل از شیوع قاعدگی) اهمیت زیادی دارد. این امر برای ایجاد تعادل در قند خون و جلوگیری از سرگیجه بسیار حیاتی است . تغییر در وضع هورمونی زمینه واکنشهای مربوط به تأثیرات پایین بودن قند خون (مانند زودرنجی ، میگرن ، وحشت ، گریه، عصبانیت شدید) را فراهم می کند. بنابر این، هرگز بیش از ۴ تا ۵ ساعت گرسنه نمانید؛ حتی ممکن است خوردن غذایی سبک هنگام خواب لازم باشد .

2- تا جایی که ممکن است، مصرف قند را کاهش دهید. از مصرف آبنبات و شکلات و شیرینی و بستنی خودداری کنید و در عوض میوه های تازه بیشتر بخورید.

3- نمک را از وعده های غذایی خود حذف کنید؛ از آنجا که نمک سبب ماندن آب در بدن می شود، با کاهش نمک، ورم کاهش می یابد. پس به غذای خود نمک نزنید. نوشیدنیهای آماده و گازدار درصد نمک بالایی دارند. از مصرف غذاهای پر سدیم نیز پرهیز کنید .

4- از ویتامینهای مکمل استفاده کنید؛ ویتامینهای گروه «ب»، بخصوص «ب6»، باعث کاهش ورم می شود و نیز اثر ضدافسردگی دارد و به نظر می رسد که میل شدید به مصرف کربوهیدرات ها را کاهش می دهد.‌ برای این منظور، کارشناسان مصرف روزانه یک عدد قرص «ب» کمپلکس (حاوی ۵۰ میلیگرم گرم ب 6) را پیشنهاد می کنند.

5- سبوس را به برنامه غذایی خود بیفزایید؛ بعضی از خانمها در طول دوره قاعدگی یا چند روز اول عادت ماهیانه دچار یبوست می شوند. سبوس آب را به خود جذب و به عمل دفع کمک می کند. خوردن نان و گندم سبوسدار توصیه می شود.

6- مصرف کافئین را کاهش دهید؛ کافئین در قهوه و چای و کولاها و سوداهای رژیمی و شکلات نیز موجود است. گروهی از این مواد در تشکیل کیست سینه مؤثر است. خانمهایی که خوردن این مواد را کاهش می دهند در این دوران درد کمتری در سینه خود حس می کنند .

7- غذاهای آماده و کنسروی، چیپس، چوب شور، سوسیس، ماهی ساردین، حبوبات، چغندر،‌ و کالباس، شلغم، ترشی کلم، گوشتهای دودی، سس خردل، سس مایونز، سس گوجه فرنگی، سس سویا، ترشی، زیتون، نخورید.

8- به طور منظم ورزش کنید؛ نیم ساعت فعالیت بدنی - به طوری که با افزایش ضربان قلب و عرق کردن همراه باشد - راه خوبی است تا احساس طراوت کنید. به طور مرتب، ۳ بار در هفته (۱۲ بار در ماه)‌ ورزش کنید .

9- در صورت امکان، تنشها را کاهش دهید .

10- روابط زناشویی؛ داشتن روابط زناشویی مطلوب به کاهش میزان تنش کمک می کند .

اگر با وجود رعایت توصیه های بالا هنوز ناراحتی دارید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید. این مشکل درمان دارویی مؤثری نیز دارد.