برای بهبود گرفتگی عضله چه باید کرد؟

گرفتگی عضلات پا ـ که از آن به عنوان کرامپ یا اسپاسم عضلات پا نیز نام برده می‌شود ـ یکی از مشکلات شایع در دوران بارداری است و بسیاری از پزشکان، اضافه وزن بارداری را مهم‌ترین علت ابتلا به آن می‌دانند. گرفتگی عضلات پا معمولا در 3 ماهه دوم بارداری شروع و بتدریج بدتر می‌شود. فشار وزن روی عروق خونی که خون را از پاها به قلب بازمی‌گردانند و همچنین فشار وزن روی عصب‌هایی که به سمت پاها امتداد می‌یابند، از جمله عوامل مهمی هستند که سبب تشدید این وضعیت می‌شوند. اگرچه ممکن است فرد هنگام روز هم با چنین مشکلی مواجه شود، اما این وضعیت، شب هنگام شدت بیشتری می‌یابد . به‌رغم این که گفته می‌شود کمبود کلسیم و پتاسیم می‌تواند سبب گرفتگی عضلات پا شود یا این که مصرف بیش از حد فسفر که مانع جذب کلسیم می‌شود، در گرفتگی عضلات موثر است، این مساله هنوز مورد تایید محققان نیست. بیش از نیمی از زنان باردار از گرفتگی عضلات ساق پا شکایت دارند. اختلال در خون‌رسانی اندام‌های تحتاتی و نبود تعادل بین جذب ویتامین‌ها و الکترولیت‌ها از عوامل مستعدکننده اسپاسم عضلانی است.

انقباض‌های دردناک ناگهانی عضله به قدری است که موجب می‌شود فرد از شدت درد از خواب بیدار شود. عادات نادرست غذایی و بی‌توجهی به سلامت مادر، در تشدید این بیماری نقش بسزایی دارد و به همین علت، مشاوره صحیح در دوران بارداری و رژیم غذایی مناسب می‌تواند راهکار مناسبی برای تضمین سلامت مادر و کودک باشد. برای این که پیامدهای ناشی از این مشکل را تا حد امکان کاهش دهید، از ایستادن یا نشستن طولانی‌مدت خودداری کنید. هر روز کمی پیاده‌روی کنید. به پهلوی چپ دراز بکشید تا جریان خون پاها بهتر شود.

ماساژ عضلات پا، گرم کردن محل گرفتگی با کیسه ‌آب و حتی چند دقیقه قدم زدن می‌تواند نقش موثری در کاهش پیامدهای ناشی از گرفتگی عضلات ساق پا داشته باشد. اگر درد عضلات پا پس از گذشت یکی دو روز برطرف نشود یا با تورم و حساسیت شدید پا همراه شود، ممکن است این وضعیت ناشی از ایجاد لخته در عروق خونی باشد که می‌تواند تهدیدی علیه جان مادر باشد. در چنین شرایطی، هرچه زودتر خودتان را به پزشک برسانید. وقتی در خواب جابه‌جا می‌شوید، ماهیچه ساق پای شما جمع و تاندون‌‌ها کشیده می‌شود که این عمل به تحریک گیرنده‌های عصبی موجود در تاندون می‌انجامد و با فرستادن پیام‌های عصبی به نخاع، موجب انقباض عضلات پشت پا می‌شود. به نظر می‌رسد استفاده از ریزمغذی‌‌ها در برنامه غذایی روزانه، می‌تواند نقش مهمی در کاهش مشکلات عضلانی زنان باردار داشته باشد.

• در حالیکه نشسته اید، یا در حال تماشای تلویزیون هستید، و یا دارید شام می خورید مچ پا را بچرخانید و انگشتان پاهایتان را تکان دهید.
• هر روز کمی قدم بزنید مگر آنکه پزشک شما را از فعالیت منع کرده باشد.
• سعی کنید خیلی خود را خسته نکنید. به پهلوی چپ دراز بکشید تا جریان خون پاها بهتر باشد.
• مایعات به اندازه کافی مصرف کنید.
• قبل از خواب یک وان آب گرم بگیرید چون به شل شدن عضلات کمک می کند.
• شواهدی دال بر این مسئله وجود دارد که مصرف قرص های کمکی حاوی منیزیم بعلاوه ویتامین های زمان حاملگی ممکن است سودمند باشند. به هر حال قبل از مصرف هر داروی تکمیلی با پزشک خود مشورت کنید.

اگر عضله پایتان گرفت بلافاصله عضلات پشت ساق پا را بکشید: برای این کار پایتان را صاف کنید و آرام انگشتان را به طرف ساق پا خم کنید. این کار ممکن است ابتدا کمی دردناک باشد ولی اسپاسم را برطرف می کند و درد کم کم از بین می رود. ماساژ عضلات دچار اسپاسم و همچنین گرم کردن با کیسه آب گرم هم می تواند به از بین رفتن اسپاسم عضلانی کمک کند. چند دقیقه قدم زدن هم می تواند کمک کننده باشد.

اگر درد باقی ماند چه باید کرد؟

اگر درد برطرف نمی شود و گرفتگی ایجاد شده مثل همیشه نیست و یا متوجه تورم یا حساسیت پا شدید به پزشک مراجعه کنید. در بعضی موارد نادر این مسئله ممکن است ناشی از گیر کردن لخته خون در عروق باشد که مسئله ای بسیار مهم بوده و می تواند جان مادر را به خطر اندازد. بنابراین سریعاً به پزشک مراجعه کنید.