اندومتریوز ، بیماری خطرناک زنان

اندومتریوز چیست؟
با توجه به ابتلای طیف وسیعی از دختران جوان به این بیماری به نظر می رسد شیوع اندومتریوز در ایران، نسبت به جوامع غربی بالاتر و سن ابتلا به آن نیز پایین تر باشد.
اندومتریوز با شیوع تقریبا 176 میلیون زن مبتلا در جهان و بار مالی حدود 110 میلیار دلار در سال، یکی از شایع ترین و پرهزینه ترین بیماری های زنان است. شیوع تقریبی اندومتریوز در بین زنان در سنین باروری حدود 5 تا 20 درصد و در زنان نابارور 30 تا 50 درصد برآورد شده است.

به رغم این آمار، میزان شیوع این بیماری به طور دقیق مشخص نیست؛ زیرا این بیماری در برخی موارد بدون نشانه است. همچنین از آنجا که اندومتریوز بیماری خاص زنان است، ممکن است کمتر به آن توجه شود. در ایران نیز برآورد دقیقی از شیوع اندومتریوز در دسترس نیست. با توجه به ابتلای طیف وسیعی از دختران جوان به این بیماری به نظر می رسد شیوع اندومتریوز در ایران، نسبت به جوامع غربی بالاتر و سن ابتلا به آن نیز پایین تر باشد.

لایه پوشاننده داخل رحم اندومتر نام دارد. زمانیکه این بافت در هر جایی به غیر از رحم پدیدار شود، به آن بیماری اندومتریوز گفته می شود. اندومتریوز ممکن است در هر جایی از حفره لگنی دیده شود؛ به طور مثال در تخمدان ها، لوله های فالوپ، دیواره لگن، و واژن. علاوه بر این ممکن است روی مثانه، روده، و آپاندیس نیز دیده شود؛ گرچه وقوع اندومتر در این نقاط چندان معمول نیست.

نشانه ها و علائم اندومتریوز
این بیماری طیف وسیعی از علائم را به همراه دارد و متأسفانه در برخی موارد نیز فاقد هرگونه علامتی است. شایع ترین علائم اندومتریوز، دردهای لگنی قبل و در طول دوران قاعدگی، دیسمنوره، است. این درد ممکن است در برخی از افراد مبتلا بسیار شدید و ناتوان کننده، ظاهر شود. درد حین رابطه جنسی و پس از آن در هنگام دفع ادرار و مدفوع، اختلالات قاعدگی، به صورت خونریزی شدید و یا لکه بینی بین دو دوره، سقط جنین، کیست های مقاوم به درمان و ناباروری، از دیگر علائم این بیماری است.

افراد در معرض ابتلا به اندومتریوز
زنان و دختران در سنین 25 تا 35 سال، افرادی که تجربه ابتلا به این بیماری را داشته اند، کسانی که تا به حال بچه دار نشده اند و داراری قاعدگی طولانی تر از 7 روز و سیکل ماهیانه کوتاهتر از 27 روز و سن شروع قاعدگی قبل از 12 سال، هستند.
همچنین افرادی که سابقه ابتلا به این بیماری در خواهر، مادر، و به طور کلی اقوام درجه 1، 2 و 3 آنها مشاهده شده است.

علل ایجاد اندومتریوز
علت دقیق این بیماری هنوز ناشناخته است، اما در این رابطه فرضیاتی مطرح است که عبارتند از :
برگشت خون قاعدگی از طریق لوله های رحم به محوطه شکمی، تبدیل سایر سلول های بدن به سلول های آندومتریال، انتقال سلول های اندومتریال از طریق سیستم لنفی و عروقی و در سال های اخیر فاکتورهای زیست محیطی و آلاینده ها و علل ژنتیکی از علل اصلی این بیماری به شمار می روند.

اندومتریوز درمان
درمان این بیماری توسط پزشک و تیم درمانی با توجه به سن، شدت، نوع و طول مدت علائم و ارگان های درگیر انتخاب می شود. داروهای مسکن به عنوان قدم اول درمان مطرح هستند. درصورت سابقه ناباروی در بیمار، روش های کمک باروری برای او در نظر گرفته می شود تشخیص و درمان قطعی اندومتریوز به وسیله لاپاراسکوپی صورت می گیرد؛ به این طریق جراح می تواند ضایعات اندومتریوز را بادقتی بیست برابر چشم انسان از روی ارگان ها جدا کند. این اقدام، استاندارد طلایی در راستای درمان اندومتریوز محسوب می شود. اگر اقدامات لازم در زمان مناسب بر روی بیمار صورت نگیرد، ممکن است بیماری پیشرفت کرده و گستردگی و عمق بیشتری پیدا کند که به تبع درمان را دشوارتر می سازد.

اندومتریوز و ناباروری
باردار شدن در زنان مبتلا به اندومتریوز دشوارتر از سایرین است. چنین به نظر می رسد که هرچه میزان ابتلا به آن شدیدتر باشد، بارداری مشکل تر خواهد بود. البته ابتلا به اندومتریوز به مفهوم بچه دار نشدن نیست. بسیاری از زنان مبتلا به این بیماری مشکلی در بچه دار شدن ندارند، البته ممکن است زمان زیادی صرف شود و به جراحی یا درمان های کمک باروری نیاز پیدا کنند.

اندومتریوز درجات مختلفی دارد خفیف، متوسط و شدید. در مورادی که بیماری شدید است به دلیل وجود چسبندگی های لگنی ممکن است بارداری سخت تر صورت گیرد. در درجات متوسط احتمالاً بیمار می تواند باردار شود و در مواقع خفیف نیز طاهراً تفاوتی با افراد عادی ندارند. مهم این است که بیمار بداند با تشخیص اندومتریوز امکان بارداری به کلی از بین نمی رود. همچنین آگاهی به موقع و توجه به علائم بیماری نقش تعیین کننده ای در اثربخشی درمان دارد.