خانم‌ها در زمان بارداری تغییرات جسمی و روانی متنوعی را تجربه می‌کنند. روش برخورد با این تغییرات و کنار آمدن با آنها مهارت خاصی را ‌طلب می‌کند که در بعضی مواقع افراد آن مهارت را ندارند و گاهی در پی این تغییر خلق و خو دچار مشکلاتی مانند استرس و اضطراب می‌شوند.

 

استرس‌های دوران بارداری باعث بروز بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا و مشکلات قلبی می‌شود. در زمان بارداری این استرس تحمیلی می‌تواند منجر به عوارضی مانند اختلال در خواب، سردرد و کاهش اشتها نیز شود.

 

وجود استرس در سطوح بالاتر ـ که در صورت تداوم استرس ایجاد می‌شود ـ بروز مشکلاتی مانند خطر زایمان زودرس (قبل از 37 هفتگی) تولد نوزاد با وزن خیلی کم را افزایش می‌دهد.نوزادی هم که زود به دنیا بیاید یا خیلی سبک باشد از لحاظ سلامت در معرض مشکلات بسیاری قرار دارد.

 

هر فردی برای استرس‌ دلایل خاص خودش را دارد. اما در اینجا به چند مورد از دلایل شایع آن اشاره می‌کنیم:

* ایجاد حالت‌های ناخوشایند؛ مانند حالت تهوع، یبوست، خستگی و کمردرد در طول بارداری.

* تغییرات هورمونی که موجب تغییر خلق و خوی مادر می‌شود.

* عدم ثبات روحی مقابله با استرس را دشوارتر می‌کند.

* ممکن است مادر در مورد زایمان و تولد کودک و همین‌طور نحوه مراقبت از کودک خود نگرانی داشته باشد.

* ممکن است خانم‌های بارداری که شاغل نیز هستند دغدغه و نگرانی‌هایی در مورد مسئولیت‌های خود در محیط کار در زمان غیبت به دلیل مرخصی زایمان داشته باشند.

* زندگی قابل پیش‌بینی نیست و ممکن است مشکلات غیرقابل انتظاری پیش بیاید که تا انتهای بارداری زندگی مادر را تحت تاثیر قرار دهد.

 

از چه استرس‌هایی باید در زمان بارداری بپرهیزیم

استرس‌ها در صورتی‌ که بدرستی مدیریت شود، خیلی هم بد نیست و در مواردی موجب تلاش برای آموزش بیشتر و کسب مهارت‌های مختلف توسط مادر می‌شود.استرس‌های عادی زندگی مانند مشکلات کاری یا گیر کردن در ترافیک خیلی به مشکلات بارداری نمی‌افزایند؛ اما استرس‌های جدی‌تر ممکن است زندگی مادر و سلامت نوزاد را به خطر بیندازند.

 

استرس‌هایی مانند موارد زیر باید جدی گرفته شوند:

رخدادهای منفی زندگی: وقایعی مانند طلاق، بیماری‌های جدی و مرگ اطرافیان و از دست دادن شغل یا خانه.

فجایع طبیعی: حوادثی مانند زلزله، توفان و سیل

استرس‌های طولانی‌مدت: این نوع استرس‌ها در شرایطی مانند اعتیاد، مشکل جسمی جدی یا افسردگی ایجاد می‌شود. افسردگی شرایطی است که احساس عمیق ناراحتی طی مدت زمان طولانی ایجاد می‌شود و فرد را از شرایط زندگی طبیعی دور می‌کند.

استرس‌های مربوط به بارداری: بعضی از خانم‌ها نگرانی بسیار زیادی درباره بارداری خود دارند. آنها ممکن است از سقط، ناسالم بودن بچه و چگونگی مراقبت از کودک واهمه داشته باشند.

 

اثرهای منفی استرس بر بارداری

اثرهای بارز استرس بر بارداری هنوز به‌طور کامل مشخص نشده است اما هورمون‌های مربوط به استرس موجب مشکلات جدی در زمان بارداری می‌شوند.تغییرات هورمونی در زمان استرس اثرهای منفی روی سیستم ایمنی فرد می‌گذارد. سیستم ایمنی وظیفه محافظت از بدن در برابر عفونت و عوامل مضر خارجی را به عهده دارد. این تغییر هورمونی احتمال عفونت رحم را در زمان بارداری بالا می‌برد.

 

این اثر ممکن است در اوایل بارداری- که سد محافظ بین مادر و جنین هنوز کامل نشده- بیشتر باشد.بعضی خانم‌ها ممکن است برای خلاصی از استرس به سیگار و داروهای ضداسترس روی آورند که خود این عوامل تاثیرهای منفی جدی روی نوزاد می‌گذارد.

 

پژوهش‌ها نشان می‌دهد سطوح بالای استرس در زمان بارداری نه تنها روی جنین تاثیرهای جبران‌ناپذیری دارد، بلکه منجر به بروز مشکلات جدی‌تری مانند ترس و شب‌ادراری و مشکلاتی در حرف زدن در دوره کودکی می‌شود. استرس ممکن است روی رشد مغز و سیستم ایمنی کودک نیز تاثیر بگذارد.اختلال‌هایی در ساختمان و عملکرد مغز این نوزادان در آینده به‌وجود می‌آید که با اسکیزوفرنی مرتبط است و به ‌نظر می‌رسد شروع این تغییرات از مراحل اولیه تکامل نوزاد است.

 

روش‌های کنترل استرس در طول دوره بارداری

* مواردی را که موجب استرس می‌‎شود تشخیص داده و در مورد آنها با همسر، دوست یا مشاور خود صحبت کنید

* متوجه این حقیقت باشید که استرس دوران بارداری معمولا موقتی و زودگذر است

* سعی کنید از نظر جسمی سالم و خوش‌هیکل باقی بمانید. غذاهای مغذی بخورید

* به اندازه کافی بخوابید و نرمش را فراموش نکنید. انجام ورزش و نرمش‌های مناسب در کاهش استرس و مشکلات حاملگی بسیار موثر است

* فعالیت‌های اضافه خود را متوقف کنید

* در انجام کارهای خود از دیگران کمک بگیرید؛ برای مثال در تمیز کردن خانه و انجام خریدهای روزانه

* اگر شاغل هستید از قبل برنامه‌ریزی داشته باشید تا در زمان مرخصی بابت کار خود نگرانی نداشته باشید

* اگر احساس افسردگی دارید حتما با مشاور صحبت کنید.

 منبع:جام جم