کودکان بد غذا را چگونه درمان کنیم...!
- تاریخ :
با کودک بد غذا چه باید کرد ؟
بیشتر پدر و مادرها درباره
تغذیه کودکان خود نگران هستند . این والدین از بى میلى و کم غذا خوردن کودکان خود در رنج هستند و شکایتهاى مختلفى در این مورد دارند . بىاشتهایى یا بد غذایى کودک در هر شکلی ،مساله مهمى است که باید آن را جدى گرفت، چرا که در نهایت به سوء تغذیه منجر مىشود . باید بدانیم فقط گرسنگى نیست که کودک را به سوى غذا مىکشاند و یا فقط سیر بودن موجب دورى و پرهیز از غذا نمىشود، بلکه عوامل گوناگونى، جدا از نیازهاى بدنى، موجب مىشود تا کودک غذا بخورد یا نخورد .رفتار بزرگترها در این مورد بسیار تعیین کننده است؛ براى مثال اگر کودکى صبحانه خوردن با خانواده خود را دوست داشتنى و با اهمیت نبیند، هیچ میلى به یک صبحانه خوب پیدا نمىکند .
در بسیارى از خانوادههایى که زنان شاغل هستند دیده شده که مادر، کودک را با عجله بیدار مىکند، با عجله لباس او را مىپوشاند و به زور، یک لقمه خشک در دستش مىگذارد تا آن را به عنوان صبحانه بخورد . آیا به نظر شما، کسى مىتواند در یک محیط عصبى، شلوغ و با عجله غذا بخورد؟
غذا خوردن آن هم در ابتداى صبح، باید همراه با آرامش باشد . ایستاده غذا خوردن، با عجله لقمهاى را درست کردن، در حالى که کارهاى مختلفى را انجام مىدهید، فضاى ناامنى را براى یک تغذیه مناسب به وجود مىآورد . در چنین حالتى، هیچ کودکى میل به خوردن صبحانه ندارد .
خانوادههایى که مجبورند صبح زود از خانه خارج شوند و وقت کافى براى صبحانه خوردن در کنار کودک خود را ندارند، بهتر است برنامهاى را تنظیم کنند که بتوانند همه با هم و در حضور کودک صبحانه بخورند و از این وعده غذایى لذت ببرند .
براى سر حال بودن در صبح و داشتن وقت کافی برای صرف صبحانه می توان:
- شبها زودتر خوابید.
- یک سرى کارها را از قبل انجام داد.
- زودتر بیدار شد تا کودک فرصت انجام کارهاى اولیه را داشته باشد .
در بعضى از خانوادههایى که مادران شاغل نیستند، مشکل به شیوه دیگرى خودنمایى مىکند ؛ بعضى از مادران آن قدر دیر از خواب بیدار مىشوند که مىتوانند صبحانه و ناهار را همزمان بخورند . دیر بیدار شدن، کوفتگى، خستگى و بىحوصلگى، بىاشتهایى را به همراه دارد . از آن جا که مادر بىمیل استبراى تهیه صبحانه مناسب تلاشى نمىکند، در نتیجه با همان بىحوصلگى چیزى را براى کودک خود آماده مىکند تا او بخورد . کودکى که همراه مادر خود دیر بیدار شده است طبیعى است که صبحانه و ناهار او یکى مىشود .
به کودک فرصتبدهید تا صبحانهاش را کامل بخورد . در چنین فضایى نه تنها کودکان، بلکه هر انسانى از خوردن صبحانه لذت مىبرد و طبیعى است که این رفتار به عنوان یک عادت غذایى مناسب در کودک باقى مىماند .
غذاى نیم روز صبح ( میان وعده اول )
از آن جا که معده کودکان کم حجم است و غذاى کمى در معده آنها جا مىگیرد ، فاصلهى بین غذا خوردن کودک نباید خیلى زیاد باشد . کودکان، بین صبحانه و ناهار احتیاج به یک میان وعده دارند . این غذاى نیمروزى مىتواند انواع میوه، خشکبار، نان و شیرینىهاى سبک باشد . خوردن غذا در این زمان براى کودکان بسیار مهم است .
همراهى مادر با کودک در خوردن غذا مهم است؛ یعنى مادر در کنار کودک بنشیند، با او حرف بزند و با هم این غذاى نیمروزى را بخورند . کودکان در خوردن صبحانه یا ناهار و یا شام احتیاج به همراهى و همدلى اطرافیان خود دارند و دوست دارند که بزرگترهایشان در کنارشان باشند و آنها را همراهى کنند . اگر غذاى نیمروز نامناسب باشد، در ناهاِر کودک حتما تاثیر منفى مىگذارد . تنقلاتى مانند انواع شکلات ، آب نبات و حجم زیاد شیرینى موجب مىشود تا کودک سیرى کاذب پیدا کند و میلى به غذا نداشته باشد . استفاده از انواع
خشکبار ، دانه ها ، مغزها و میوهها به مراتب بهتر است .ناهار کودک
ناهار کودک باید غذایى کامل با انواع مواد مغذى باشد . حداقل یک ساعت مانده به ناهار از دادن انواع تنقلات به کودک پرهیز شود. این تنقلات جلوى اشتهاى کودک را مىگیرد . به خصوص اینکه هرگز به کودک خود
هله و هوله ندهید. قبل از ناهار، کودک را از غذا مطلع کنید و اگر در خانه است، حتما او را از نوع غذا و یا اینکه غذا در چه وضعیتى است باخبر سازید . مىتوانید از نیم ساعت مانده به غذا، کودک را ترغیب به غذا خوردن کنید و بگویید غذا به زودى آماده مىشود .تجربه یک مادر
« من از صبح به کودکم مىگویم ، چه غذایى را مىخواهم درست کنم و گاهى با هم به نتیجه مىرسیم که چه چیزى را درست کنم . در بعضى از مراحل او را تشویق مىکنم که به من کمک کند . وقتى بوى غذا در آشپزخانه پیچید از او مىخواهم تا بو بکشد و همین مساله تبدیل به یک بازى براى ما مىشود . من با
رفتارهاى مختلف نشان مىدهم که غذا بسیار خوش رنگ، خوشعطر و خوشمزه است و سعى مىکنم با آب و تاب فراوان در مورد غذا حرف بزنم . حتما از او مىخواهم که در چیدن سفره به من کمک کند و با هم سفره را براى غذا آماده مىکنیم . همیشه قبل از خوردن غذا مىگویم که حالا ما بهترین و خوش مزهترین غذاى دنیا را مىخوریم . »شکى نیست وقتى مادر این گونه فضا را از نظر روانى آماده مىکند، کودک مشتاقانه از غذا استقبال خواهد کرد. کودکى که در چنین محیطى غذا مىخورد، دیدگاه خوبى به غذا دارد و از خوردن آن لذت مىبرد .
شور و شوق در غذا خوردن
یکى از عوامل مهمى که موجب مىشود تا کودک غذاى خود را با میل و کامل بخورد، شور و شوق والدین و اطرافیان کودک است . هر چه این شور و شوق زیادتر باشد، کودک میل بیشترى به غذا پیدا مىکند . مادرى که در رژیم است، پدرى که بعضى از غذاها را مىخورد، و برخى را نمىخورد و از غذاها ایراد مىگیرد، موجب مىشود تا کودک نگرش مناسبى به غذا پیدا نکند .
خوردن قسمتهاى خاصى از یک ماده غذایى، زیر و رو کردن غذا، جست وجو در ظرف غذا، همه و همه رفتارهاى ناپسندى است که کودک از پدر، مادر و مراقبین خود مىآموزد . این رفتارها در نهایت موجب مىشود که لذت غذا خوردن در جمع خانواده کم شود و در نهایت کودک نیز با بىمیلى به غذا خوردن خود ادامه دهد . مادر، پدر و مراقبین کودک باید با رفتارهاى خود نشان بدهند که همه غذاها لذیذ، مهم و ارزشمند هستند .
نظم در غذا خوردن
نظم در خوردن غذا بسیار مهم است و هم غذا خوردن مىتواند به نظم کودکان کمک کند و هم نظم مىتواند میزان میل کودکان را براى خوردن افزایش دهد . زمان هر وعده از غذا باید ثابت و مشخص باشد . این درست نیست که یک بار کودک را ساعت 6 بیدار کرد و به او صبحانه داد، روز بعد ساعت 10 و روز دیگر ساعت 8 صبح . باید یک زمان مشخص را براى هر وعده غذایى در نظر گرفت . این نظم کمک مىکند تا معده کودک براى خوردن غذا ، به طور منظم عمل نماید . نامنظم بودن ساعتهاى هر وعده غذا ، به بىاشتهایى کودک منجر مىشود .
تنوع غذایى
تنوع مواد غذایى جدا از این که نیازهاى مختلف جسمانى کودک را تامین مىکند،
بىاشتهایى او را هم رفع مىکند . هر روز مىتوان مواد صبحانه، ناهار و یا شام را تغییر داد . این که هر روز صبح کودک شیر و نان بخورد، طبیعى است که موجب بىاشتهایى او مىشود . براى مثال مىتوان یک روز کره، روز دیگر پنیر و در روزهاى دیگر، تخممرغ ، آبمیوه، عسل و . . . در صبحانه کودک گذاشت . البته دادن عسل به کودک زیر یک سال ممنوع است.بعضى از پدرها و مادرها چون خودشان به عنوان مثال
هویج و یا کدو دوست ندارند، این مواد را به کودکان نیز نمىدهند . انواع سبزىها براى کودک مفید است و از همه آنها مىتوان در غذاهاى مختلف استفاده کرد .به دلایل مختلف، گروهى از کودکان بعضى از مواد غذایى را دوست ندارند . ممکن است کودکى سیبزمینى، هویج و یا لوبیا را دوست نداشته باشد . مراقب کودک باید دقت کند که آیا این دوست نداشتن یک عادت غلط است یا واقعا میل به خوردن آن ندارد . اگر پس از بررسىهاى دقیق متوجه شدید که کودک یک ماده غذایى مثلا سیبزمینى را دوست ندارد، بهتر است از دادن آن ماده غذایى براى مدتى صرف نظر کنید و کودک را مجبور به خوردن آن نکنید . براى مثال کودکانى که از برنج زیاد استفاده مىکنند، بدنشان کمتر به سیبزمینى پخته نیاز پیدا مىکند . یا کودکانى که زیاد گوشت مىخورند کمتر از لوبیا استقبال مىکنند . در حقیقت نیاز آن ماده غذایى به شکل دیگرى تامین مىشود .
بىاشتهایى روانى
بخش بزرگى از بىاشتهایى کودکان بیشتر جنبه روانى دارد . معمولا کودکانى که با یکى از اعضاى خانواده خود مشکل دارند، به غذا بىمیل مىشوند . کودکانى که پدر و مادر مستبد دارند و یا از طرف اعضاى خانواده خود اذیت مىشوند بىاشتها مىشوند . بعضى وقتها نیز کودک از طریق ابراز بىمیلى و یا غذا نخوردن قصد دارد نظر دیگران را به خود جلب کند . در این حالت مراقب کودک باید دقت کند و به شکلهاى مختلف به نیازهاى کودک توجه نماید . بسیار غمانگیز است که کودک بخواهد از طریق غذا نخوردن جلب توجه کند .
تجربه یک مربى
یکى از کودکان کلاسَم به نام "على" که بسیار خوب غذا مىخورد، بعد از مدتى دچار نوعى بىاشتهایى شد . در صدد بر آمدم تا علت این مشکل را بفهمم. بعد از مدتى توجه و جست وجو در رفتار خانواده او، متوجه شدم که برادر کوچک على به تازگى به حرف آمده است و حرفهاى جالب و بامزه مىزند و در خانواده مرتب مورد توجه و تایید است و على مدتى است که سعى مىکند با تکرار حرفهاى برادرش توجه خانواده را به خودش جلب کند، اما بزرگترها او را دعوا می کنند که چرا مسخرهبازى در مىآورد . على چندین بار به شیوههاى مختلف سعى کرده که با حرفها و کارهایش توجه خانواده را جلب کند، ولى هیچ نوع موفقیتى به دست نیاورده است . تا این که از طریق بىغذایى و بد غذایى با موفقیت توجه خانواده را به خود جلب کرده است . بخش دیگرى از بىاشتهایى روانى کاملا ناخود آگاه است؛ یعنى رفتارهاى خشن و تند پدر، مادر و مربى آن قدر آزار دهنده است که کودک به نوعى سعى مىکند تحت هر شرایطى از بودن در کنار این افراد پرهیز کند و چون در زمان غذا خوردن این نزدیکى بیشتر مىشود، کودک سعى مىکند که کمتر سر سفره حاضر شود و اگر با اصرار والدین حاضر شود با خوردن اندکى غذا، فورى از سر سفره بلند می شود تا خود را از این موقعیت آزار دهنده نجات دهد .
کلام آخر
غذا خوردن یکى از نیازهاى اساسى کودکان است که باید به آن اهمیت دهید تا دچار ضعف جسمى و روحى نشوند و همیشه شاداب باقی بمانند .
