هیستروسالپنگوگرافی روشی است که به‌منظور بررسی داخل رحم و لوله­‌های رحمی انجام می­‌گیرد. انجام هیستروسالپنگوگرافی در ارزیابی ناباروری بسیار مهم است. در صورت انسداد لوله‌های رحمی و یا وجود چسبندگی رحم، شانس باروری کاهش می­‌یابد.

و در این روش با استفاده از اشعه x و ماده حاجب چسبندگی­‌های درون رحمی، پولیپ، فیبروم و برخی دیگر مشکلاتی که سبب انسداد لوله‌­ها و جلوگیری از لقاح تخمک و اسپرم می­‌گردد، قابل تشخیص است. آزمایش دیگری که در این راستا مفید خواهد بود هیستروسونوگرافی می‌باشد که با استفاده از سونوگرافی و تزریق محلولی خاص، ناهنجاری­‌های درون رحمی بررسی می­‌شود. 

 مراحل انجام هیستروسالپنگوگرافی

معمولاً عکس رنگی رحم توسط رادیولوژیست انجام می­‌شود و به­‌طور متوسط در حدود 30-10 دقیقه به طول می‌انجامد. برای انجام این تست، فرد بر روی تخت معاینه زنان قرار می­‌گیرد. ابتدا پزشک یک اسپکولوم (وسیله‌ای برای معاینه داخلی زنان) در واژن قرار می‌دهد. سپس لوله­­‌ای بسیار ظریف از درون دهانه رحم به داخل رحم وارد نموده تا از این طریق ماده حاجب را به درون رحم و لوله­‌های رحمی تزریق نماید. به‌طور طبیعی ماده حاجب باید رحم و لوله­‌های رحمی را پر نماید یعنی هنگامی که در رحم و لوله­‌ها هیچ‌گونه انسداد و مشکلی وجود نداشته باشد ماده حاجب بعد از تزریق، فضای داخل رحم و لوله­‌ها را به­‌طور یکنواخت پر خواهد کرد. (شکل1)؛ ولی در مورد انسداد لوله­‌ای ماده حاجب نمی­‌تواند تمام فضای داخل رحم و لوله­‌ها را پر نماید. (شکل2)

بعد از تزریق، از رحم عکس‌برداری می­‌شود. پزشک با بررسی عکس­‌ها می‌­تواند وضعیت رحم و لوله­‌های رحمی را ارزیابی نماید.