اثر تولد بر کودک

انتقال از محیط داخل رحم به فضای اتاق زایمان ، تغییرات زیادی را در دستگاه های بدن نوزاد ایجاد می کند که متعاقب این تغییرات نیازهای جدیدی نیز برای وی به وجود می آورد . مشخص ترین تغییر،  تنفس خود به خود و مستقل نوزاد است . در مدتی که نوزاد در رحم است، ریه های وی انباشته از مایع آمینوتیک است ، این مایع در اثر فشاری که هنگام عبور جنین از کانال زایمان بر روی قفسه سینه وی وارد می شود، خارج می گردد. با خروج نوزاد از رحم ، نخستین تنفس صورت گرفته و بلافاصله بعد از اولین عمل دم ، گردش خون جنین متناسب با نیاز نوزاد به اکسیژن در خارج از رحم ، تطابق می یابد نوزادانی که از طریق سزارین به دنیا می آیند. گاه برای پاکسازی ریه هایشان از مایع آمینوتیک باقیمانده ، نیاز به کمک دارند ؛ زیرا این نوزادن تحت فشار عبور از کانال زایمانی قرار نمی گیرند و طبیعتاً ریه های آنها به خوبی تخلیه نمی شود . همچنین داروهای بیهوشی به کار رفته در طی سزارین می تواند به طور موقت باعث مشکل در عمل تنفس شود. اگر کودک تحت بیهوشی عمومی به دنیا آمده باشد ، ممکن است مثل خود شما تا چند ساعت پس از زایمان کمی گیج و خواب آلوده باشد.

 

آنچه نوزاد حس می کند

تماس ناگهانی هوا با پوست نوزاد برای حواس وی مانند یک شوک است . درواقع ، نوزادان اغلب در نخستین لحظات تولد ، بیشتر از هر زمان دیگری در طی روزهای نخست ، هوشیار هستند . اگر براثر زایمان ، بیش از حد خسته نیستید و کودک شما نیز هوشیار است ، از فوائد این زمان طلایی حداکثر استفاده را بکنید . او دراین زمان نسبت به لمس پوست شما ، صدا و گرمای شما بسیار حساس است . این دقایق نخستین،  فرصتی استثنایی برای  شما و کودکتان است تا با یکدیگر آشنا شوید . اما اگر این فرصت دست نداد نگران نباشید ، زمان زیادی در هفته ها و ماههای بعد خواهید داشت.

 

وزن هنگام تولد

یکی از نخستین سؤالاتی که پس از دانستن جنس نوزاد مطرح می شود، این است که نوزاد چقدر وزن دارد . وزن هنگام تولد مهم است ؛ زیرا معیاری برای میزان سلامت نوزاد است. اما کودکان سالم با هر شکل و اندازه ای متولد می شوند . یک کودک 3  کیلوگرمی می تواند به اندازه یک کودک 4 کیلویی سرزنده و پرسرو صدا باشد . هیچ قانون خاصی در مورد وزن وجود ندارد. با این حال یک کودک کمتر از 5/2 کیلو گرم نیاز به توجه ویژه دارد ؛ زیرا وزن کم وی ممکن است به دلیل کمبود تغذیه مناسب در داخل رحم و یا سایرعوارض بارداری باشد .

عوامل بسیاری وزن نوزاد را تحت تأثیر قرار می دهند، ازجمله سلامتی و وزن شما درهنگام زایمان ، رژیم غذایی شما در طی بارداری ، عملکرد جفت ، ژنتیک ( والدین درشت اغلب نوزادان درشت تری دارند) ، جنس و نژاد.

کودک همچنین درطی اولین هفته بعد از تولد ، وزن از دست می دهد ( کاهش وزنی درحدود 5 تا 10 درصد وزن هنگام تولد طبیعی تلقی می شود) . در حدود دو تاسه هفته بعد، کودک مجدداً به وزن هنگام تولد برخواهد گشت .

 

آزمون آپگار

به محض تولد نوزاد ، یک پرستار آموزش دیده  و یا یک متخصص اطفال ، به کمک تست آپگار ، میزان سلامت کودک شما را ارزیابی می کند . این آزمایش یک تا پنج دقیقه بعد از تولد انجام می گیرد و هدف آن اطمینان از وضعیت کودک و احتمال نیاز وی به کمک های ویژه برای تطابق جدیدش است. برای انجام این آزمون ، معیارهای زیر اندازه گیری می شوند:

- تعداد ضربان قلب ،

- تنفس ،

- قوام عضلانی ،

- پاسخ های رفلکسی،

- رنگ پوست.

این تست تنها سنجشی از میزان سلامت عمومی نوزاد است و نمی تواند چگونگی سلامت وی را در حین رشد و یا شخصیت او را درآینده پیش بینی کند.

 

 

کودک از ابتدای تولد ، قدرت زبان را درک کرده و شروع به صحبت می کند. از لحظه ای که چشمان وی به صورت شما می افتد، شروع به تماشای حالات مختلف چهره و گوش دادن به صداهایی می کند که برای صحبت کردن با وی ایجاد می کنید. او خیلی زود با حرکت دادن لبها واجزای چهره اش شروع به تقلید از شما می کند. گوش دادن و تقلید کردن دو راه اساسی یادگیری زبان هستند که کودک به خوبی از عهده آنها برمی آید.

حرکت نوزاد این سن هنوز تحت تأثیر واکنش های  اولیه است. نوزاد در این سن هنوز از نظر بینایی کامل نیست ، هر چند ازبدو تولد می تواند ببیند و رنگها و شکلها را از فاصله نزدیک تشخیص دهد. وقتی می خواهید چیزی را به نوزادتان نشان بدهید، او را در حالت قائم  یا  با کمی زاویه نگه دارید. در یک ماهگی قد نوزاد به طور متوسط 54 سانتیمتر ( حدود 52 تا 56 سانتیمتر ) و وزن او چهار کیلوگرم است ، ولی می تواند بین 5/3 تا 5/4 کیلوگرم متغیر باشد. در یک ماهگی ، یعنی در طی چهار هفته اول عمر، کودک این خصوصیات را به دست می آورد:

1-    در هنگام خوابیدن به شکم و در حالت خمیده قرار می گیرد . وقتی از ناحیه شکم نوزاد را آویزان کنیم ، سر به جلو خم می شود؛

2-    در حالت خوابیده ، پشت خمیده و کمی سفت است ؛

3-    چشمها را به روی چهره افراد و یا نور در محور دید متمرکز می کند؛

4-    صورت انسان به ویژه صورت مادر خود را ترجیح می دهد.

دوماهگی

نوزاد به سرعت رشد می کند و با کمک اصواتی که تولید می کند، در واقع با شما ارتباط برقرار می کند. هر صدای جدیدی که کودک از خودش در می آورد ، تجربه جدیدی است که کسب می کند و کم کم با ترکیب این صداها شروع به صحبت کردن خواهد نمود. در دو ماهگی ، کودک در طول روز کمتر می خوابد و ممکن است برخی اوقات بیداری خود را به گریه کردن بگذراند. البته همه کودکان مثل هم نیستند و ممکن است کودک شما خیلی کم گریه کند. اکثر گریه های کودک درعصر و شب اتفاق می افتند و اغلب این گریه ها به علت کولیک ایجاد می شوند. (کولیک نوعی درد شکم است که معمولاً از سه هفتگی آغاز شده و تا سه ماهگی طول می کشد) . البته کولیک تنها علت گریه کودک نیست ؛ گریه می تواند به علت خیس بودن ، گرسنگی و یا سایر عوامل باشد. همان طور که گفته شد دراین سن گریه کردن تنها راهی است که نوزاد به وسیله آن به شما نشان می دهد که نیازبه کمک دارد.

در دو ماهگی کودک شما قادر است :

1-    در حالت خوابیده به شکم ، سر را مختصری بلند کند. اگر او را از شکم بلند کنیم ، سر در امتداد بدن قرار می گیرد؛

2-    در حالت خوابیده به پشت اگر او را بلند کرده و بنشانیم سر را به عقب می برد؛

3-    اشیای متحرک  را با چشم ، 180 درجه تعقیب می کند ؛

4-    در تماسهای اجتماعی لبخند زده و به صداهای اطراف به دقت گوش می کند.

 

 

سه ماهگی

کنترل حرکات سر در این سن شروع می شود. به تدریج گردن کودک قویتر شده واو قادرمی گردد که سرش را به اطراف بچرخاند و به اشیاء مختلف نگاه کند. همچنین کودک شروع به شناختن بدن خود می کند . او می تواند انگشتانش را باز وبسته نماید وممکن است حتی برای چند ثانیه بتواند یک اسباب بازی را در دستش نگاه دارد. اولین لبخندهای کودک حرکاتی غیرارادی و رفلکسی هستند، اما بعد از مدتی او یاد خواهد گرفت که درپاسخ به لبخند شما، لبخند بزند. دراین سن قد کودک به طور متوسط  60 سانتی متراست و وزنی حدود 5/5 کیلوگرم دارد ولی قد او می تواند از 58 تا 63 سانتی متر و وزن او از 8/4 تا 5/6 کیلو گرم متغیر باشد.

در سه ماهگی کودک این مهارت ها را کسب می کند:

1-    در حالت خوابیده به روی شکم ، سر وسینه را بلند می کند. دستها کشیده است، اگر او را از شکم آویزان کنیم سر را بالاتر از سطح بدن نگه می دارد ؛

2-    درحالت خوابیده به پشت به طرف اشیاء دست دراز می کند، اما نمی تواند آنها را بگیرد. اسباب بازی را تکان می دهد؛

3-    اگر کودک را بلند کرده و بنشانیم ، افتادن سر به عقب تا اندازه ای کمتر است و سر،  حرکات پاندولی ( حرکات رفت و برگشتی ) دارد. پشت خمیده است؛

4-    تماس های اجتماعی را ادامه می دهد و به موسیقی گوش می دهد .

 

چهار ماهگی

کودک به سرعت رشد می کند و دوست دارد با او صحبت کنید و بازی های ساده انجام دهید . می توانید با صرف کردن وقت بیشتری در کنار او، رفتارهای اجتماعی را به او یاد بدهید. کودک همچنین از دیدن و صحبت کردن با خودش در جلوی آینه لذت خواهد برد. برای این کار بچه را در فاصله 15 تا 20 سانتی متری یک آینه ثابت قراردهید تا بتواند خود را در آن ببیند. در این سن کودک کم کم و با کمک شما شروع به نشستن می کند ، اما بعد از مدتی یاد می گیرد که با کمک پاها واستفاده از دستهایش ، خود را در حالت نشسته نگه دارد .

کودک اکنون علاقه بسیاری دارد که بتواند اشیاء را در دهانش گذاشته و بمکد، بنابراین باید بسیار مراقب باشید و اشیاء ریز را از دسترس او خارج کنید تا وارد حلق و مری او نشوند. حالا که او کنترل بیشتری روی حرکات دستش پیدا کرده ، انگشتان خود را می مکد ، این کار موجب لذت و آرامش او می گردد . مکیدن انگشت شست دراین سن کاملاً طبیعی است و نشان دهنده فشار روانی و یا عدم احساس امنیت نیست . همچنین اکثر کودکان بعد از یک یا دو سالگی این عادت را کنارمی گذارند.

کودک شما در فاصله 6- 4 ماهگی قادر خواهد بود:

1-    در وضعیت خوابیده به شکم، سر و سینه را بلند کند. سر را در محور عمودی قرار دهد و پاها را در حالت کشیده نگه  دارد؛

2-    در وضعیت خوابیده به پشت ، بیشتر در وضعیت قرینه قرار می گیرد . دست ها را در خط  وسط بدن می گذارد . به طرف اشیاء دست دراز می کند، آنها را گرفته و به دهان می برد؛

3-    در وضعیت نشسته سراستوار بوده و به عقب نمی افتد . به سمت جلو خم می شود و از نشستن با کمک شما، لذت می برد؛

4-    در حالت ایستاده با پاهایش به زمین فشار می دهد ؛

5-    بلند می خندد؛

6-    اگر در ضمن بازی تماس را قطع کنیم خشگمین می شود؛

7-    با دیدن غذا به هیجان می آید.

پنج ماهگی

در این سن کودک شروع به درک مفاهیم اولیه می کند؛ مثلاً با پرت کردن اسباب بازی از تختخوابش به بیرون ، شروع به یاد گیری علل و اثر کارها کرده و به کشف دنیای اطرافش می پردازد.

در این سن کودک علاوه بر مهارت هایی که در چهار ماهگی به دست آورده قادر است:

1-    سرخود را قائم نگهدارد؛

2-    به چیزهای کوچک توجه نشان دهد؛

3-    تا حدودی بدون کمک بنشیند و به جلو خم شود.

شش ماهگی

در شش ماهگی کودک علاقه بیشتری به آنچه که در اطرافش می گذرد نشان می دهد. او سرش را به سمت صداهای آشنا می چرخاند و مدت طولاتری را صرف بررسی چیزهایی که توجهش را جلب کرده است ، می کند. قد او به طور متوسط 67 سانتی متر و وزن او 5/7 کیلوگرم است . قد و وزن  می توانند محدوده ای بین 63 تا 5/69 سانتیمتر و 3/6 تا 3/8 کیلوگرم داشته با شند.

در این سن کودک بسیار متحرک و فعال است و با  کمک شما می تواند به  وضعیت نشسته دربیاید . توانایی کودک در رسیدن و گرفتن اشیاء کم کم دقیق تر می گردد و شما می توانید با قراردادن اشیاء درنقاط مختلف ، این توانایی را تقویت کنید . آویختن اسباب بازی در بالای گهواره  به کودک این اجازه را می دهد که مهارتهای خود را تمرین کند. او در این سن می تواند اسباب بازی را از یک دست به دست دیگر بدهد.

از نظر بینایی کودک در این سن به تمام چیزهایی که در اطرافش رخ می دهد، نگاه می کند. همچنین  هر دوچشم کودک باید همزمان در یک جهت حرکت کنند. بنابراین اگر به نظر می رسد که حرکات چشمها هماهنگ نبوده و یکی از چشم ها به داخل یا خارج حرکت می کند باید به چشم پزشک مراجعه کنید.

هوش کودک می تواند تحت نفوذ عوامل مختلفی مثل تحریکات محیطی ، سلامتی ، رژیم غذایی و حتی جنبه های اقتصادی – اجتماعی مثل فقر قرار گیرد . حتی آسیب ها و صدمات وارده به کودک می توانند نقش مهمی درهوش او داشته باشند. در این مرحله از نمو کودک، شما می توانید رشد فیزیکی ، اجتماعی و هوشی او را با  تحریکات محیطی و صرف وقت برای بازی کردن، خواندن و صحبت کردن با او افزایش دهید.

کودک در6 ماهگی قادر خواهد بود:

1-    بدون کمک بنشیند؛

2-    با نشستن سر به عقب نمی افتد؛

3-    تغییر صدا بدهد؛

4-    اشیاء را با تمام قسمت دستش بگیرد و آن را از یک دست به دست دیگربدهد؛

5-    چشمهایش را به طور هماهنگ حرکت دهد،

6-    از دیدن غریبه ها نگران نشود و گریه نکند.  

هفت تا ده ماهگی

در این سن کودک با اعتماد بیشتری روی پاهای خود می ایستد . همچنین او دوست دارد در کارهای منزل به شما کمک کند . در این سن کودکان از نظر فعالیت های فیزیکی بسیار با یکدیگر متفاوتند . اگر کودک شما در این فعالیت ها به کندی پیشرفت می کند نگران نشوید . در سن مناسب همه کارهای لازم را انجام خواهد داد  .

تعادل کودک تا این سن تکامل زیادی می یابد . او می تواند هنگام نشستن ، بدون افتادن به یک سمت خم شود  و برای برداشتن یک اسباب بازی که پشت سرش قرار داده شده بچرخد . در این زمان بهتر است که شما در اطرافش  باشید  و اگر به زمین افتاد به او اعتماد به نفس بدهید تا دوباره  بلند شده  و روی دو پا بایستد .

در 11 ماهگی کودک شما قادر است :

1- خودش بلند شود و بایستد .

2- چند قدم راه برود .

3- اشیاء را با شست و انگشت سبابه بگیرد و اشیایی را که در دست شخص دیگری است رها کند .

4- برای جلب توجه شما بگوید ماما.

5- به صدای اسم خودش واکنش نشان دهد .

6- دست را به صورت بای بای  تکان دهد .

7- به دستورهای ساده شما پاسخ دهد.

دوازده ماهگی

کودک شما به جشن تولد یک سالگی اش می رسد . هنگامی که به عقب نگاه می کنید از میزان تغییرات رخ داده  در وی متعجب می شوید . او حال عضوی کوچکی از خانواده شماست با شخصیت و خصوصیاتی مستقل ، پر از انرژی ، شور زندگی و عشق برای نزدیکانش .

در این سن او سعی می کند به تنهایی ایستاده و حتی  چند قدم  نیز به تنهایی راه برود . اما فراموش نکنید که او یک انسان منحصر به فرد است و نباید با کودکان دیگر  مقایسه شود .

او در این سن دستورهای ساده را به خوبی می فهمد و حتی ممکن است آنها را اجرا کند .

در یک سالگی قد کودکتان  تقریباٌ 75 سانتی متر است و وزنی حدود 9 کیلو و 800 گرم دارد . اما قد او می تواند از 73 تا 77 سانتیمتر متغیر باشد . وزن او در این زمان تقریباً 3 برابر وزن زمان تولدش است .

کودک شما در یک سالگی  قادر است که :

1- خود به خود بایستد و چند قدم راه برود .

2- اشیاء را با انگشت شست و سبابه بگیرد .

3- اسباب بازی ها را در صورت درخواست با اشاره  به افراد دیگر بدهد .

4- مطلب خود را طور دیگری غیر از گریه کردن به شما بفهماند .

5- با افراد خانواده  و افراد آشنا با تکان دادن دست  بای بای  کند .

6- یک توپ را به سمت شما قِل بدهد.

یک سالگی تا 5/1 سالگی

تا 15 ماهگی کودک شما قادر خواهد بود به تنهایی راه برود و تنها بماند . او روی زانوها و دستانش از پله ها  بالا خزیده و بسیار آهسته از پله پایین می آید . توانمندی و مهارت های دستی او افزایش یافته و ممکن است قادر باشد که  یک مکعب را روی دیگری قرار دهد . قد او در این سن حدوداً 81 سانتیمتر و وزنش 11 کیلوگرم  است و دامنه تغییرات قد و وزن بین 80  تا 84 سانتیمتر و 10 تا 12 کیلوگرم است .

تا زمانی که کودک شما 18 ماهه می شود . اطلاعات شگفت آوری کسب خواهد کرد و میزان قابل توجهی از مهارت ها و رفتارهای حرکتی را به دست خواهد آورد . او قادر خواهد بود به تنهایی و با امنیت کامل ، بدون این که به اشیاء برخورد کند ،  در اطراف حرکت کرده و یک شیء مانند اسباب بازی مورد علاقه اش را با خود حمل کند . او به خوبی از پله ها بالا رفته و حس تعادل خوبی دارد به طوری که قادر خواهد بود بدون افتادن به جلو خم شده و اشیاء را از روی زمین بردارد . او قادر خواهد بود اشیاء کوچک را با انگشتان بر دارد و با قلم یا مداد رنگی اشکال دایره ای شکل رسم  کند . اشیاء متحرک در فاصله متوسط ، توجه او را جلب خواهند کرد . در این سن سرعت رشد او کاهش می یابد و از 2 سالگی به بعد سالانه 2 کیلوگرم به وزن او اضافه می شود .

کلمات او تقریباً قابل درک شده و ممکن است زنجیره ای  از صداهای آشنا را با هم تولید  کند . اما فقط تعداد اندکی لغت را درست  به زبان می آورد . درک او از سخنان اطرافیان  خوب است و مکالمات و گفتگوهای ساده و کوتاه را دنبال می کند . محدوده توجه او هنوز کم است ،  اما قادر است به اشیاء اشاره کرده و نام های مورد علاقه  خود را به آنها بدهد. او از آواز خواندن و موسیقی لذت می برد . احتمالاً  مایل است خودش غذایش را بخورد  و از آشفتگی که به این ترتیب ایجاد می کند ، لذت می برد . او شروع  به تقلید و یادگیری اعمال شما می کند . کودکتان ممکن است تمایل به همبازی شدن با شما داشته باشد اما مادامی که  در محدوده ی توجه و دید شما قرار دارد از تنها بازی کردن نیز لذت خواهد بود.

به این ترتیب در 18 ماهگی کودک شما قادر است :

1- با پاهای باز از هم به راحتی راه رفته و بدود .

2- با کمک از پله بالا رفته و گاه پایین بیاید .

3- زانوها و لگن را خم کرده و برای برداشتن اشیاء از روی زمین چمباتمه بزند .

4- عکس های ساده و کتاب ها را می شناسد ، انگشت اشاره  را روی آنها قرار می دهد  و از آنها لذت می برد .

18 ماهگی تا 2 سالگی

به تدریج که کودک بزرگتر می شود ، مهارت ای بیشتری کسب کرده و مهارت های کسب شده در سنین پایین تر را تکمیل  می کند. حالا  او عضوی کوچک و فعال از خانواده  شماست که توجه و حمایت بیشتری را طلب می کند . کنترل عضلانی در حال رشد و تکامل است . کودک هنگامی که  کهنه خود را خیس می کند ، متوجه می شود  و حتی ممکن است قبل از کثیف کردن کهنه خود این را بفهمد . اگر چنین باشد ،  فرصت مناسبی برای آموزش دستشویی رفتن برای شما پیش آمده که باید  از آن استفاده  کنید . هر چند 18 ماهگی زودترین زمانی است که شما می توانید  این آموزش را به کودکتان بدهید.

حول و حوش 18 ماهگی بهتر است ارزیابی های بیشتر و دقیقتری از کودک توسط پزشک  به عمل آید ، مثلاً مشاهده وی در حال بازی کردن و اطمینان یافتن از این که مهارت های اساسی  را به دست آورده. همچنین  این فرصتی خواهد بود برای شما تا هر مشکل یا سؤالی را که در مورد رشد و نمو فرزندتان دارید با پزشک  خود در میان بگذارید . دو سالگی  سن شکل گیری وضعیت بدن و به دست آوردن مهارت های حرکتی بزرگ است . وزن او در این سن 12 کیلوگرم ( 100/11 تا 13 ) و قدش حدود 87 سانتیمتر ( 5/84 تا 89 ) است . او در این سن قادر است :

1- بر روی تمام کف پا بدود ، توقف کرده و دوباره شروع به دویدن کند و از موانع احتراز کند .

2- با ثبات کامل برای برداشتن اشیاء چمباتمه زده و بدون استفاده از دست ها دوباره روی پاها بلند شود .

3- با شش یا هفت مکعب یک برج  بسازد .

4- از کتاب های عکس دار لذت می برد  و به جزئیات عکس های مورد علاقه خود توجه می کند .

5- قادر است صفحات کتاب را یکی یکی ورق بزند .

 

مراحل رشد و تحول انسانی(چهار سالگی) 

خصوصیات جسمانی-حرکتی 
1-سرعت افزایش قد و وزن کمتراز سه سالگی است 

2- فعال وپرانرژی است . 

3-مستعد ابتلا به بیماریهای دوران کودکی است. 

4-از فعالیت هایی که باعث تحرک عضلانی می شود لذت می برد. 

5-در مقایسه با سه سالگی بین چشمان و دستان وانگشتان هماهنگی بیشتری برای گرفتن اشیا وجود دارد. 

6-در حرکات کودک توازن وهماهنگی دیده می شود. 

7-با برداشتن گامهای متناوب از پله ها بالا می رود 

8-می تواند با پنجه های پا بدود و روی نوک پا بایستد 

9-می تواند لی لی کند. 

10-به سرعت دوچرخه می راند وبا مهارت دور می زند 

11-از وسایل وجاهای بلند بالا میرود 

12-می تواند به هوا بپرد بچرخد وتاب بخورد 

13-می تواند دایره و مثلث ترسیم کند 

14 – می تواند شکل آدم را که سه یا چهار قسمت دارد ترسیم کند 

15- به علت توانایی جسمانی وحرکتی می تواند بسیاری از کارهای شخصی را مانند پوشیدن کفش ولباس شستن صورت و رفتن به دستشویی را خود انجام دهد. 


خصوصیات عقلی-ذهنی 

1 -خودمدار و خودمرکز است ونقطه نظرهای دیگران را به خوبی درک نمی کند 

2-رابطه بین کل و جزء را به خوبی نمی فهمد 

3- خصوصیات جانداران را به موجودات بی جان نسبت می دهد 

4- همه چیزرا ساخته دست انسان می داند 

5- قدرت تقلید در او شدید است وحتی چیزهایی را که در زمان حال دیده نمی شود تقلید می کند(تقلید در غیاب الگو) 

6-به یادگیری علاقه مند است 

7- کنجکاو است وزیاد سوال می کند 

8-به رابطه بین علت و معلول پی می برد 

9-به علت گستردگی زمینه توجهش به قصه های طولانی علاقه مند است 

10-درتخیلات خود غرق می شودومیان تخیلات و واقعیات تفاوتی قایل نیست 

11-شناخت او بر اساس تجربیات ملموس است 

12-معنی لغات را می پرسد 

13-درباره مرگ ونحوه تولد کودک کنجکاو است وغالبا در این دو مورد سوال می کند 

14-بلندی کوتاهی بزرگی و کوچکی اشیا را تشخیص می دهد 

15-شروع به درک زمان گذشته وحال می کند 


خصوصیات عاطفی 

1-به کودکان علاقه بیشتری نشان می دهد 

2-در مقایسه با سه سال اول زندگی احساس او به خانواده بیشتر وشدیدتر می شود 

3-به آسانی گریه می کند 

4-نسبت به کارهای دیگران علاقه نشان می دهد 

5-به تواناییهای خود اطمینان دارد 

6-از اشخاص ناشناس حیوانات وصداها می ترسد 

7-به بیان خود اطمینان دارد 

8-محرکهای خارجی اورابه آسانی دچار دگرگونیهای عاطفی(ترس حسادت وخشم) می کند 

9-اگر اورا از کاری که می خواهد انجام دهد بازدارند اعتراض می کند 

10-به برادران وخواهران کوچکتر از خود علاقه نشان می دهد واز ناراحتی آنها اندوهناک می شود 


خصوصیات اجتماعی 

1-در مقایسه با سه سالگی به بازیهای گروهی علاقه بیشتری نشان می دهد 

2-دوستان محدودی پیدا می کند 

3-تمایل بیشتری دارد که با همجنسان خود بازی کند 

4-دیگران را در اموال خود شریک می کند 

5-برای نشان دادن قدرت وقید ناپذیری خود معمولا کتک میزند لگد می پراند می شکند وفرار می کند 

6-بی احترامی نسبت به دیگران واستفاده از کلمات نا مطلوب در او دیده می شود 

7-در روابط اجتماعی نسبت به دستورات سرکش است ومخالفت می ورزد 

8-در روابط اجتماعی خود سختی وخشونت نشان می دهد 

9-قید ناپذیر است وبه اصول وقواعد اجتماعی اعتنا ندارد 

10-در چهارونیم سالگی نسبت به بزرگترها کمتر سرکشی نشان می دهد 

11-در چهارونیم سالگی نوع بازیهای او آرامتر است وبهتر می تواند عدم موفقیت را تحمل کند

 

همه والدین دوست دارند با فرزندانشان روابط خوشایند و رضایت بخشی داشته باشند، بدین منظور لازم است توانایی های متناسب با سن فرزند خود را بشناسند. بسیاری از سوء تفاهم ها و برخوردها به این دلیل بروز می کنند که والدین توقعی بیش از توانایی فرزندشان دارند، به طور مثال انتظار دارند که یک کودک دو ساله با آنها همکاری کند و یا یک کودک سه ساله ، سریع و دقیق کارها را انجام دهد، در حالی که هیچ یک از آنها نمی توانند چنین باشند.

در این مقاله انتظاراتی که می توانیم از کودکان چهار،  پنج و شش ساله داشته باشیم مطرح شده است. در این گروه سنی (به ویژه دو تا چهار سالگی) ، کودکان مقاومت و لجبازی بیشتری نشان می دهند. توصیه می شود که والدین کودکان خود را آماده کنند تا بتوانند به تدریج مسئولیت های جدید و بیشتری را بپذیرند (به تنهایی لباس بپوشند، به تنهایی دست و صورت خود را بشویند، به تنهایی حمام کنند و ...) البته آنها به کمک بزرگترها نیاز دارند ولی می توانند بیشتر کارهای روزانه خود را انجام دهند.

 

بازیگوشی کردن کودک نوعی جلب توجه والدین و تقاضای محبت بیشتر است.

زمانی که به کودک اجازه می دهیم مهارت های جدیدی را بیاموزد و به شیوه زندگی تازه ای قدم بگذارد، با مشکلات تازه ای نیز رو به رو خواهیم شد زیرا کسب مهارت های جدید با دشواری های مخصوص به خود همراه است. در این گروه سنی، کودکان نمی توانند سرعت عمل داشته باشند. زمان بندی و تنظیم یک برنامه روزانه فشرده برای آنان مفهومی نخواهد داشت. بازیگوشی کودکان راهی غیر مستقیم است برای جلب توجه والدین، یاری خواستن از آنان و تقاضای محبت بیشتر. اگر فرزند شما تقاضای کمک می کند ، بهتر است به جای این که او را وادار کنید که کارش را انجام دهد به او کمک کنید ؛ اما مراقب باشید! آیا او به کمک شما نیاز دارد؟ به طور مثال اگر فرزند چهار تا شش ساله شما برای بستن بند کفش خود از شما کمک می خواهد به او کمک کنید ؛ اما اگر روی صندلی نشسته و از شما می خواهد که کفش او را برایش ببرید تا بپوشد ، تسلیم نشوید، حتی اگر وضعیت را بدتر کند. زیرا در مدت کوتاهی او به کودکی تنبل و وابسته به شما تبدیل خواهد شد.

 

راه حل دیگری که برای حل مسئله بازیگوشی کودکان مطرح می شود این است که وقت بیشتری در اختیارشان بگذارید تا  کارهای روزانه را به موقع انجام دهند. اگر لازم است می توانید یک جدول مصور تهیه کنید. تصاویری از کارهایی که از صبح تا شب باید انجام دهد تهیه کنید. مثل لباس پوشیدن، غذا خوردن، مسواک زدن، کتاب خواندن و ... و روی یک پوستر بزرگ بچسبانید. می توانید از فرزند خود عکس بگیرید و آنها را در جدول مصور بچسبانید. در یک طرف جدول عکس ماه و ستاره بچسبانید که شب را نشان بدهد و در طرف دیگر عکس خورشید را بچسبانید تا نشان دهنده ی  صبح و کارهای مخصوص به آن باشد. روزهای اول که کودک به جدول نگاه می کند ممکن است کمی گیج شود اما به تدریج با مسئولیت های خود آشنا خواهد شد. می توانید شب قبل لباس های او را مرتب کنید. در این مرحله باز هم بر تحسین کردن و جایزه دادن تأکید می کنیم. بداخلاقی و ترشرویی والدین تأثیر خوبی نخواهد گذاشت.

 

مهمترین نکته ای که والدین باید به آن توجه کنند این است که انجام کارهای روزانه و مسئولیت های جزئی، بخش اصلی زندگی یک کودک چهار تا شش ساله را تشکیل نمی دهند بلکه بازی کردن، جالب توجه ترین بخش زندگی او به شمار می رود. او از بازی کردن با کودکان دیگر، و با کسانی که به چیزهایی نیاز دارند که او نیاز دارد، و چیزهایی را دوست می دارند که او دوست دارد لذت می برد. بازی کردن با کودکان دیگر در این سن بسیار با اهمیت است.

 

همیشه به خاطر داشته باشید که کودک به خودی خود از احساسات همسن و سال های خود اطلاعی ندارد، نیاز به همکاری و همدردی و کمک به آنان را درک نمی کند ؛ او باید این نوع مهارت ها را از بزرگترها بیاموزد. مهارت هایی که به او کمک می کند تا به یک موجود اجتماعی تبدیل شود. در این بخش هم تشویق و تحسین کودک راه مناسبی برای آموزش مهارت هاست. کودک نیاز به راهنمایی های شما و تمرین بیشتر دارد. همکاری کردن با دیگران، رعایت نوبت در بازی ها و رفتار عادلانه داشتن و حفظ آرامش ، مهارت هایی هستند که باید یاد گرفت و تنها یک اشاره کوچک شما کافیست ؛ ولی باید صبر کنید و تمرین داشته باشید تا به نتایج مطلوب برسید. تا سن پنج سالگی، کودکان می توانند مهارت های پایه را برای بازی های کودکانه یاد بگیرند، به ویژه آنان که از سال های قبل با بچه های هم سن و سال خود بازی می کردند . در هر صورت همه ی آموزش ها نیاز به فرصت کافی دارند.

 

گفتار پایانی

اغلب والدین امروزی، احساسات خود را مانند اضطراب داشتن، نگران بودن، عجله داشتن و ... در رفتار با کودکان خود منعکس می سازند. بیشتر والدین توقع دارند که فرزندانشان پیش از آنکه آمادگی کافی را کسب نمایند فرد مسئولی باشند. از فرزندانشان می خواهند که خوش اخلاق و مؤدب باشند، با بچه های دیگر مشغول بازی شوند، همکاری داشته باشند، مفید باشند، سریع راه بروند، سریع صحبت کنند و ... و بالاخره به سرعت رشد کنند و بزرگ شوند. در حالی که کسب همه مهارت های فوق نیاز به فرصت کافی دارند. دانشمندان معتقدند که بزرگ شدن فرآیندی آرام تر و پربارتر از آن چیزی است که واقعاً هست. بهتر است که فشارها را از روی فرزندانمان برداریم و به آنها فرصت کافی بدهیم تا بتوانند به آرامی و با کاردانی در مراحل رشد خود قدم بردارند.