یائسگی (menopause) چیست؟

یائسگی برهه‌ای طبیعی از زندگی زنان است که درآن قاعدگی متوقف می‌شود. معمولاً وقوع یائسگی هنگامی تأیید می‌گردد که یک زن 12ماه متوالی پریود نشده باشد (البته معمولاً یک‌سری آزمایش‌های تکمیلی نیز جهت تایید انجام می‌شوند). متوسط سن یائسگی (درآمریکا) 51سالگی می‌باشد؛ امّا ممکن است این امر در فاصله سنی40  تا 55سالگی نیز اتفاق افتد. درواقع با یائسگی زن قدرت باروری خود را از دست می دهد.

استروژن را متوقف می‌کنند، این همان موقعی است که پریود قطع می‌شود. بااین‌حال تایک‌سال بعدازپایان آخرین پریود، شانس باردارشدن کاملا صفر نخواهد بود.

علاوه بر سن، چه عوامل دیگری یائسگی را تسریع می‌کنند؟

درصورتی‌که تخمدان‌ها با جراحی برداشته شوند نیز یائسگی رخ خواهد داد. دراین مورد ممکن است علائم یائسگی حتی بسیار شدیدتر ظاهر شوند زیرا هورمون‌ها یکباره دچار افت می‌شوند. برداشتن رحم (هیسترکتومی) نیز باعث قطع پریود می‌شود ولی یائسگی را به‌دنبال ندارد(مگرآن‌که تخمدان‌ها نیز برداشته شده باشند.)

شایع‌ترین علامت یائسگی چیست؟

شایع‌ترین علامت یائسگی گُرگرفتگی است. حدوداً 75% زنان به این علامت دچار می‌شوند. گُرگرفتگی حالتی است که بالاتنه و صورت نگهان داغ شده و ممکن است با قرمزی پوست وتعریق فراوان همراه باشد.  هر حمله گُرگرفتگی چندثانیه تا چنددقیقه (یابیشتر) طول می‌کشد.

شاید به‌خاطر گُرگرفتگی نتوانید خوب بخوابید و چندین‌بار از خواب بیدار شوید. کمبودخواب بزرگ‌ترین مشکلی است که در زمان نزدیک‌شدن به یائسگی با آن مواجه خواهید شد. ممکن است این حالت بر خلق‌وخو، سلامتی و توانایی‌تان در انجام امور روزانه تأثیر نامطلوبی داشته باشد.

در دوران یائسگی ، واژن و دستگاه ادراری دستخوش چه تغییراتی می‌شوند؟

فقدان استروژن باعث ایجاد تغییراتی در واژن می‌شود: آستر واژن نازک و خشک‌شده و این حالت می‌تواند موجب ایجاد درد در موقع آمیزش گردد. هم‌چنین ممکن است واژن نسبت به کسب عفونت مستعد گردد که دراین‌صورت با سوزش و خارش همراه خواهد بود.

دستگاه ادراری نیز با افزایش سن تغییراتی پیدا می‌کند: پیشابراه (مجرایی که ادرار را از مثانه به بیرون می‌آورد) ممکن است خشک، متورم یا تحریک‌پذیر شود. بعضی زنان نیاز پیدا می‌کنند که بیشتر از سابق به دستشویی بروند. احتمال عفونت مثانه بعداز یائسگی افزایش می‌یابد.

تأثیر یائسگی براستخوان‌ها چیست؟

در یائسگی سرعت تجزیه استخوان‌ها افزایش می‌یابد. استتوپورز(پوکی‌استخوان) که ناشی ازاین تجزیه استخوانی است، با خطر بروز شکستگی‌هایی در زنان مسن همراه است. استخوان‌های کفل، مچ و ستون فقرات بیشترازبقیه استخوان‌ها تحت‌تأثیر یائسگی قرارمی‌گیرند.

تأثیر کاهش استروژن بر ریسک حملات قلبی و سکته چیست؟

قبل‌از یائسگی استروژن تولیدشده توسط تخمدان‌ها، از زنان در برابر حملات قلبی و سکته محافظت می‌کند. اما بعد از یائسگی، با کاهش استروژن قدری ازاین محافظت ازبین می‌رود ازاین رو، شانس حملات‌قلبی و سکته افزایش می‌یابد.

چه‌چیز باعث تغییرات احساسی در دوران یائسگی می‌شود؟

تغییر میزان هورمون‌ها ممکن است باعث شود تا احساس عصبانیت،  تحریک‌پذیری و یا خستگی شدید پیدا کنید. البته این علائم ممکن است در ارتباط با سایر نشانه‌های یائسگی مانند کسر خواب نیز باشند.

تأثیر یائسگی بر زندگی جنسی فرد چیست؟

بعضی از زنان در نزدیکی یائسگی و بعدازآن میل جنسی‌شان کاهش می‌یابد. کاهش هورمون‌ها ممکن است باعث کاهش میل جنسی شود. به‌علاوه یائسگی بر توانایی زن در رسیدن به اوج لذت جنسی (ارگاسم) نیز تأثیر گذاشته و یا زمان رسیدن به آن را طولانی‌تر می‌کند.

 آیا برای کاهش علائم یائسگی داروهایی وجود دارند؟

بله- هورمون درمانی می‌تواند به کاهش علائم یائسگی کمک کند. دربعضی موارد، هورمون درمانی قبل از یائسگی شروع می‌شود. درصورت مصرف قرص‌های ضدبارداری، با شروع هورمون درمانی باید مصرف آن‌ها را قطع کنید.

در مورد زنانی که رحم‌شان برداشته نشده، معمولاً استروژن همراه با پروژستین داده می‌شود. این امر به کاهش ریسک سرطان آستررحم که درصورت مصرف استروژن تنها رخ می‌دهد، کمک می‌کند.

فواید هورمون درمانی چیست؟

استروژن برای درمان علامت اصلی یائسگی یعنی گُرگرفتگی به‌کارمی‌رود. هم‌چنین خشکی واژن را کم کرده می‌تواند به کاهش بعضی تغییراتی که موجب بروز مشکلات دستگاه ادراری می‌شوند،  نیز کمک کند. استروژن به کاهش ریسک سرطان روده بزرگ (کولون) نیز کمک می‌نماید.

خطرات هورمون درمانی چیست؟

همانند هر داروی دیگری، مصرف هورمون‌ها نیز خالی از خطر نیست.در زنانی که رحم دارند، استفاده از استروژن تنها ریسک سرطان آندومتر را افزایش می‌دهد. زیرا استروژن موجب رشد آستررحم می‌شود. استفاده از قرص‌های صرفاً دارای پروژستین همراه با استروژن به کاهش ریسک مشکلات ادراری کمک خواهد کرد.منتها عیب استفاده از پروژستین آن است که ظاهراً موجب افزیش ریسک سرطان پستان می‌شود. هم‌چنین زنان یائسه ممکن است با مصرف آن مجدداً دچار خونریزی شوند (هرچنداین حالت فقط مدت کوتاهی رخ خواهد داد).

در سنین یائسگی احتمال ابتلا به بیماری های بدخیم مثل سرطان پستان، رحم، تخمدان و سرطان دهانه رحم بیشتر است،  پس انجام مراقبت سالانه در این سنین از ارزش بالاتری برخوردار است، بنابراین معاینه پستان و ماموگرافی سالانه باید انجام شود. در کسانی که سابقه سرطان پستان، تخمدان، رحم یا روده ها را دارند، این مراقبت ها زودتر و دقیق تر باید انجام شود. در کسانی که این سوابق وجود دارد بررسی وجود یا عدم وجود برخی از ژنها که خوشبختانه در کشور ما امکان انجام آزمایشات لازم وجود دارد، به پیدا کردن افراد در معرض خطر بیشتر کمک می کند.

همین طور انجام پاپ اسمیر و معاینه لگنی همزمان در تشخیص هر چه زودتر سرطان های دهانه رحم، تخمدان ها و رحم کمک کننده است.بیماری شایع تر این سن، پوکی استخوان است که در بسیاری از بانوان ایرانی دیده می شود که این مشکل هم به نژاد ما ربط دارد و هم به تغذیه نامناسب دوران رشد که متاسفانه در اکثر موارد زنان از نظر کلسیم دچار کمبود هستند، بنابراین در حوالی سنین یائسگی (۵۰ سالگی) باید بررسی سنجش تراکم استخوان ها به عمل آید تا در صورت پوکی استخوان زودرس، درمان های مناسب آن انجام شود.

سنین یائسگی همچنین با بروز بیماری های شایع دیگری مثل دیابت، بالا رفتن چربی خون، کم کاری تیروئید و... همزمان است که برای بررسی این بیماری ها، آزمایش های مربوطه از حدود ۴۵ سالگی شروع شده و هر ۳ تا ۵ سال یک بار این آزمایش های باید تکرار شود.همین طور امکان سرطان روده از ۵۰ سالگی وجود دارد که با انجام آزمایش مدفوع و بررسی های رادیولوژی روده ها یا کولونوسکوپی این مساله بررسی می شود.

در کنار این مراقبت های تخصصی، توصیه به ورزش، تغذیه مناسب و مصرف مکمل هایی مثل کلسیم و ویتامین های لازم و ترک عادات نامناسبی مثل مصرف سیگار توصیه می شود.در مراقبت های سالانه انجام واکسیناسیون لازم برای هر سنی نیز لازم است ، مثلا زنان بالای ۶۵ سال باید سالانه واکسناسیون علیه آنفلوآنزا را انجام دهند و هر ۵ سال یک بار واکسیناسیون علیه پنوموکوک(واکسنی برای مقابله با شایع ترین عامل ذات الریه) انجام شود

 دردهای قاعدگی؛ علل و درمان های آن

وقتی تخمک گذاری در دختران نوجوان شروع می شود: یعنی 1-2 سال بعد از شروع اولین خونریزی قاعدگی در تعدادی از این افراد شروع و ادامه این دوره های منظم با علایم زیر همراه است:

دردها و انقباضات ریتمیک در ناحیه زیر شکم، کمر، بخش داخلی ران ها

احساس فشار بر روی مقعد

تهوع و استفراغ

اسهال

اگر شما از دردهای دوران قاعدگی رنج می برید:
1- قبل از هر چیز باپزشک یا ماما مشورت کنید.

هورمون عشق باعث وفاداری مردها به همسرانشان می‌شود...

یک پژوهش جدید نشان می‌دهد هورمون «اکسی‌توسین» که به نام «هورمون عشق» شناخته می‌شود، باعث می‌شود مردان متاهل فاصله‌شان را از زنان جذاب، حفظ کنند...
 

به گزارش لایوساینس، پژوهشگران می‌گویند بررسی آنها نشان داده اکسی‌توسین باعث می‌شود هنگامی که مردان متاهل با زنی جذاب برخورد می‌کنند، به اصطلاح «حباب شخصی‌شان» را گسترش می دهند و به او پیام می دهند: «نزدیک من نیا!» اما مردان مجرد با یا بدون اکسی‌توسین به زن زیبای بیگانه جذب می‌شوند. 

پژوهشگران در دانشگاه بن آلمان که این بررسی را انجام داده بودند، می‌گویند پژوهش‌های قبلی روی موش‌های قطبی نشان داده بود اکسی‌توسین نقشی اساسی در وفاداری میان جفت‌ها در حیوانات دارد اما این بررسی برای اولین بار نشان می‌دهد وجود اکسی‌توسین در انسان‌ها هم باعث تک‌همسری می‌شود.

بررسی‌های قبلی نشان داده‌اند اکسی‌توسین در پیوند عاشقانه میان همسران و نیز در پیوند عاطفی میان مادر و نوزاد نقش دارد. البته این هورمون ممکن است نقشی منفی در روابط میان افراد هم داشته باشد؛ زیرا می‌تواند باعث ‌شود فرد نسبت به کسانی که آنها را غریبه می‌شمارد، خوش‌بینی کمتری داشته باشد و این سوءظن ممکن‌است در موقعیت‌هایی باعث بروز پرخاشگری شود.

پژوهشگران آلمانی در این بررسی 86 مرد مجرد و متاهل را به‌ طور تصادفی به 2 گروه تقسیم کردند و به یک گروه با اسپری بینی اکسی‌توسین دادند و به گروه دیگر دارونما.

سپس یک زن جذاب به این مردان نزدیک می‌شد. به این مردان گفته شده بود که می‌توانند واکنشی نشان ندهند یا هنگامی که فاصله این زن به حدی رسید که احساس ناراحتی ‌کردند، از او بخواهند دیگر به آنها نزدیک نشود و به اصطلاح یک «حباب شخصی» برای خود ایجاد کنند. فرضیه ابتدایی این پژوهشگران این بود که تجویز اکسی‌توسین باعث جذب شدن این مردان به این زن می‌شود اما یافته‌ها نشان داد بسته به اینکه مردان در رابطه عاشقانه با زن دیگری باشند یا نه، واکنششان به نزدیک شدن این زن زیبا متفاوت است. مردان مجرد و مردانی که دارونما دریافت کرده بودند، نزدیک شدن زن زیبا تا فاصله 50 تا 60 سانتی‌متری را تحمل می‌کردند اما در مردان متاهلی که اکسی‌توسین دریافت کرده بودند، این فاصله بیشتر و در حد 70 تا 75 سانتی‌متر بود.

به گفته دانشمندان، با توجه به این یافته‌ها به نظر می‌رسد که اکسی‌توسین باعث وفاداری زوج‌ها و دوام وضعیت تک‌همسری می‌شود.

تخمک گذاری؛ زمان باروری در زنان

تخمک گذاری به زمانی گفته می شود که یک تخمک (یا در برخی موارد نادر بیشتر از یک تخمک) از تخمدان آزاد می شود و این زمان را "دوره باروری" در سیکل قاعدگی زنان می نامند.

هر ماه، یک تخمک در درون تخمدان یک خانم به بلوغ می رسد. هنگامی که اندازه آن به حد معینی رسید، تخمک از تخمدان آزاد شده و از طریق لوله های فالوپ (لوله های رحمی)، به طرف رحم حرکت می کند. اینکه در هر بار، کدام تخمدان یک تخمک آزاد می کند، نسبتا نامشخص است.

آنچه مشخص می باشد این است که وظیفه تخمک گذاری در سیکل های قاعدگی به صورت منظم و یکی در میان بین تخمدان ها تقسیم نمی شود.

چگونه زمان بیشترین باروری، با تخمک گذاری مشخص می شود؟

برای اینکه بهترین نتیجه را بگیرید و حامله شوید، باید طی مدت یک تا دو روز پیش از تخمک گذاری تا 24 ساعت پس از آن، با همسرتان آمیزش داشته باشید. دلیل این امر آن است که اسپرم ها می توانند دو تا سه روز زنده بمانند، اما تخمک نمی تواند بیشتر از 24 ساعت پس از تخمک گذاری به حیات خود ادامه دهد، مگر اینکه لقاح صورت پذیرد.

اگر در حوالی زمان تخمک گذاری نزدیکی داشته باشید، احتمال حامله شدن شما افزایش می یابد و شما می توانید خوشحال باشید، زیرا شانس با شما همراه است.

کم خونی فقر آهن

برای پیشگیری از ابتلا به کم‌خونی و فقر آهن، زنان و دختران باید در برنامه غذایی خود روزانه خود از منابع غذایی آهن‌دار مانند انواع گوشت قرمز، مرغ و ماهی و نیز حبوباتی نظیر عدس و لوبیا و سبزیجات دارای رنگ سبز تیره مانند اسفناج، جعفری و کلم بروکلی استفاده نمایند.از آنجایی که ویتأمین C موجب افزایش توان بدن در جذب آهن غذا می‌شود، مصرف میوه‌ها و سبزیجاتی که حاوی ‌این ویتأمین هستند، همراه با مواد غذایی حاوی آهن می‌تواند به جذب بیشتر آهن کمک نماید. به طور نمونه، استفاده از سالاد حاوی گوجه‌فرنگی، کلم، کلم بروکلی، فلفل دلمه‌ای سبز یا رنگی و آب لیمو یا نارنج همراه با انواع غذا می‌تواند منجر به استفاده بهینه از‌ این مواد غذایی شود. خودداری از مصرف چای بلافاصله پس از خوردن غذا موجب می‌شود آهن غذا با ترکیبات موجود در چای باند شده و از جذب آهن جلوگیری کند.‌ این در حالی است که‌ این عادت غذایی نادرست در کشور ما ‌ایران رایج است و خود می‌تواند یکی از دلایل بروز کم‌خونی و فقر آهن در دختران و زنان شود. در دوران بارداری نیز با توجه به نیاز جنین به آهن، نیاز مادر به مصرف آهن بالا می‌رود. از‌ این رو، توصیه می‌شود که زنان باردار از پایان ماه چهارم تا سه ماه پس از زایمان، روزانه یک عدد قرص فروسولفات مصرف کنند تا از بروز کم‌خونی و فقر آهن در دوران بارداری جلوگیری به عمل آورند. برای پیشگیری از بروز کم‌خونی و فقر آهن در کودکان زیر 2 سال، نیز با توجه به ‌این که شیر مادر از نظر آهن فقیر است، مادران باید از پایان شش ماهگی که غذای کمکی کودک شروع می‌شود تا پایان 24 ماهگی، به غذای کودک پانزده قطره آهن اضافه کنند. فقط باید دقت نمایند که قطره آهن در ته دهان کودک ریخته شود و حتماً بعد از آن به کودک آب داده شود تا دندان‌های کودک سیاه نشود. مصرف تخم‌مرغ به دلیل غنی بودن زرده آن از آهن در برنامه غذایی هفتگی، به میزان سه عدد برای زنان و چهار تا پنج عدد برای کودکان می‌تواند مناسب باشد.